نهاد نا آرام جهان-دكتر عبدالكريم سروش
http://seapurse.com/books.php?Serial=Nahad
کمتر کسی است که با تاریخ پرمایهی فرهنگ و فلسفهی اسلامی آشنا باشد و نام ملاصدرا و یا ابتکار شگرف فلسفی او، به نام «حرکت جوهری» را نشنیده باشد1. این دو نام همانقدر که لفظاً مشهور و معلومند، به همان اندازه [در] معنا متروک و مجهولند و هنوز چنانکه سزاوار و در خور قدر بلند آنهاست، شناخته نیستند. اینک ملاصدرا و حرکت جوهری، دو نامند که چنان به هم پیوند خوردهاند که نیوتن و جاذبهی عمومی، و یا اینشتاین و نسبت عام. و الحق باید اذعان نمود که عظمت و اهمیت کشف و ابتکار نظریهی حرکت جوهری و تأثیر عمیق و پردامنه و درازآهنگ آن بر فلسفه و فرهنگ اسلامی بههیچروی کمتر از اهمیت آن دو کشف عظیم علمی در سراسر تاریخ علم و اندیشه نیست. امّا افسوسمندانه باید گفت که این متاع والای اندیشهی بشری، هرگز مانند آن دو اکتشاف علمی، مجال و عرصهی ظهور نیافته است و هیچگاه این پریروی مستور را که سالها در ورای درهای بستهی مصطلحات و معضلات فنی میزیسته، تاب گریز و توان سر از روزن برکردن نبوده است. من این مقال را روزنی کردهام برای تجلای این پردهنشین و کوشیدهام تا به شرح و تقریر کافی و با پرهیز از دشوارنویسی و در حدود توانایی و با استفادهی مستقیم از کتب و آثار مهم فیلسوف، این راز بسته را بگشایم و این متاع ثمین را به خواستاران مشتاق آن ارمغان کنم. امّا امید میبرم که در این روزگار دردخیز و اندیشهکش، این ارمغان دوستانهی داروینی طبیبانه نیز باشد شفای برخی از امراض را، که میبینیم و میدانیم که چه راهزنان غدار در کمین نشستهاند و برای غارت اندیشه و احساس انسانها با همهی کوتهآستینی چه درازدستیها میکنند و به هزار فریب و دغل متاع بیارج خود را به نامتمیزان و بیخبران چون گوهری ارجمند چه گران میفروشند، و در این حیرت سرای چاه و نابینا چه پرجرم است آن که خاموش بنشیند و تنها نظارهگر باشد.
برای بستن این دکانهای زرق و فریب، هیچ عمل کارگرتر از آن نیست که ما نیز متاع اصیل را عرضه کنیم و برای تیزشامگان و جستوجوگران که مشک را نه به های و هوی عطار، که به عطر و بوی سرشار میشناسند، کالای مشکین و عطرآگین فرهنگ خود را به عرصهی نمایش نهیم. مهمتر از آن این که هوشیارانه حذر کنیم تا در ورطهی ستیزهجویی و دور باطل واکنشمآبی فرو نیافتیم که هیچ زیان و خسران از این سهمگینتر نخواهد بود.
مقالهی حاضر کوششی است در این طریق و تلاشی است برای باز نمودن یک اندیشهی اصیل از میان هزاران اندیشهی بکر و بارور، که در گنجینهی معارف اسلامی محفوظند و همچنان در انتظار دریادلان و کوههمتانی هستند که نقاب احتجاب از چهرهی آنان برگیرند و رخسار تابناک آنان را به خواستاران و راهجویان بنمایانند.
انتخاب جوهری از میان صدها جواهر دیگر، عمدتاً به دلیل نقشی است که این نظر در ایجاد یک جهانبینی همهجانبه و وسیع ایفا میکند. به شرحی که پس از این آشکارتر خواهد شد، در پرتو این اصل پربرکت، ماجراهای فلسفی پیچیده و مردافکنی چون حدوث و قدم، ازل و ابد، خلقت و معاد، حرکت و زمان، روح و بدن بهخوبی و به نحوی بسیار طبیعی در یک چشمانداز واحد قرار میگیرند و در یک افق بسیار روشن جامهی تاریکی از اندام آنها برگرفته میشود. بهعلاوه داستان حرکت و تحول و همهجایی و همگانی بودن آن، همراه با توابع و نتایج فلسفیاش، در معنایی بسیار پرعمق و پرخروش و از دیدی بسیار پرتوان و پرنفوذ تحلیل و تبیین خواهد گشت. در پرتو این نظریه، خوانندهی آشنا به سهولت درخواهد یافت که به نام فلسفه و جهانشناسی چه خزفها و خرمهرهها در بازار آشفتهی تبلیغات وجود دارد و این گوهر گرانبها را قدر خواهند شناخت.
آنچه از خواننده انتظار میرود، تنها تأملی است هوشیارانه و تدبری کافی و ترک شتابزدگی و ناشکیبی.
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
اين نامه به دنبال عضو يت شمادرگروه كتابهاي رايگان فارسي برايتان ارسال شده است.
آدرس براي ارسال نامه:
persiskiknigi@googlegroups.com
براي قطع اشتراك :
persiskiknigi-unsubscribe@googlegroups.com
توجه:
بعضي از نامه هاي گروه ممكن است به قسمت
spam
در
اي ميل شما (بطور اشتباه)وارد شوند
لطفا روزانه قسمت
spam
را هم چك كنيد
وگزينه هاي مذكور را مطالعه كرده ودكمه
not spam
را فشار دهيد
For more options, visit this group at http://groups.google.com/group/persiskiknigi?hl=en
برای کمک به تداوم کار ما نامه های گروه را براي دوستان كتابخوان خود بفرستید
(forward)
واز آنها بخواهید که در گروه عضو شوند.
آدرس وبلاگ:
http://persianbooks2.blogspot.com
آدرس خبر خوان وبلاگ:
http://persianbooks2.blogspot.com/feeds/posts/default
آدرس خبرخوان مطالب جالب ديگر تارنماها:
http://www.google.com/reader/shared/05346929471109762493
گروه اطلاع رسانی وبلاگ:
http://groups.google.com/group/persiskiknigi
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر